Achaja w trzech odsłonach

Sama nie wiem, dlaczego potrzebowałam tak dużo czasu na oswojenie się z "Achają". Przecież przeczytałam ją jednym tchem a stosowne notatki robiłam na bieżąco... Czy to znaczy, że nic więcej nie miałam do dodania? A może po każdej książce potrzeba odrobiny czasu na refleksję, zrozumienie, wyciągnięcie odpowiednich wniosków? Nie, nie sądzę, po prostu ta konkretna książka musiała poczekać na mnie, chwilowo kompletnie roztrzepaną i rozbitą emocjonalnie.

Jaka jest Achaja według Andrzeja Ziemiańskiego? Niezwykła, pełna sprzeczności, odważna; zdecydowana nigdy się nie wahać, iść do przodu na przekór wszystkim przeciwnościom, które rzucają jej żądni władzy, zawistni i nieprzejednani w swoim okrucieństwie ludzie. Przepełniona odkrytą kobiecością, cicha w swym krzyku, delikatna, gdy nikt nie widzi i wulgarna, gdy wszyscy patrzą. Kobieta, która zapomniała jak być kobietą. Kobieta pozbawiona najintymniejszej części siebie samej, obdarta z dumy, nazwiska, przynależności klasowej. Młoda dziewczyna pozbawiona rodzinnego bezpieczeństwa i wysłana na pewną śmierć. Wojowniczka, której odebrano człowieczeństwo, tylko po to, by musiała wydrzeć je z powrotem z gardła swym prześladowcom. Niewolnik, który zostaje żołnierzem. Żołnierz obdarzony tytułem utraconym wiele lat temu. Księżniczka, która dąży do jednego. Do zemsty.

– Stój! Kto idzie? – krzyknęła.
– Toż my jedziemy – odkrzyknął Zaan – nie idziemy, moja pani.
– Dam ja ci krotochwilę, pacanie. – Urwała nagle, widząc sto kusz w rękach stu żołnierzy. – No, kto tam? – zagryzła wargi. – Przecież grzecznie pytam.
– Książę Sirius, syn Wielkiego Księcia Oriona, z poselstwem.
– O, żeż ty. Jest jeszcze jakiś gwiazdozbiór, którego nie wymieniłeś?*

"Achaja" to ciężka powieść, często można spotkać opinię, że ten, kto przebrnie przez pierwszy z trzech tomów- ten przeczyta pozostałe dwa z zachwytem. Inni odłożą na półkę z rozczarowaniem i błędnym przesądzeniem, że jest to zupełnie chaotyczna postać stworzona przez czynnego alkoholika. Bez przesadnego pietyzmu, dramatyzmu i wszechobecnej przesady Andrzej Ziemiański napisał książkę lekką i co najważniejsze spełniającą najważniejszy warunek dla mas- ROZRYWKOWĄ. Nie szukajmy tutaj kwiecistych form wypowiedzi, niebiańskich bohaterów czy pro-psychologicznych wynurzeń. Jest troszkę o wierze w gusła i bóstwa, o wierze w siebie samego i innych; o pokusach, grzeszkach większych i mniejszych...

A przecież "Achaja" jest wyjątkowa właśnie dlatego, że nie jest typowa, jest czymś innym na rynku powieści s-f. Owszem, jest może trochę grafomańska i miejscami naprawdę nie do przejścia, jak fragment o kobiecie-kocie, czy Czarowniku zamienionym w bakterię, ale ogólne wrażenia są jak najbardziej pozytywne. Czyta się jednym tchem i nadzieję daje nie do końca jasne zakończenie.

Słowa uznania należą się autorowi za mistrzowsko prowadzone dialogi, które w żadnym miejscu nie zbliżają się nawet do ogólnie znanego pojęcia nudy. Pisane są z polotem, fantazją i sporą dawką humoru. Sama powieść porusza ciekawe sprawy, jak miejsce kobiety na świecie i w konkretnej grupie społecznościowej. Ziemiański odwrócił role, ukazał świat, którym rządzą kobiety i wydaje się to zupełnie naturalne- to one idą do wojska, to one utrzymują rodziny, to one piją na umór i bawią się do nieprzytomności; to właśnie kobiety wszczynają bójki i walczą. Za co? Właściwie to same nie wiedzą, nikt tego nie wie. Walczą, bo im każą, bo tak należy, bo po to poszły do wojska. Żeby się bić za swój kraj. A przynajmniej tak im mówi władza. Skąd my to znamy?

Andrzej Ziemiański odważył się na skok na głęboką wodę i dzięki "Achai" wypłyną na powierzchnię. A "Achaja" składa się z trzech bohaterów- samej Achai- młodziutkiej dziewczynki, której to życie usłane jest różami, gdyż jest ona księżniczką i ogólnie dobrze jej z tym. Mereditha- jednego z największych czarodziei na świecie- to ten zamieniony w bakterię i Zaana- absolutnie bezbłędnie poprowadzona postać świątynnego skryby, który porzuca swoje dotychczasowe życie i wkracza na drogę przestępstwa, która prowadzi go wprost na dwór królewski.

I ostatnia rzecz: dlaczego piszę o książkach wydanych kilka lat temu zamiast o nowościach? Bo z natury jestem diablo niecierpliwa i chyba cholera by mnie wzięła, gdybym miała przeczytać pierwszy czy drugi tom i czekać rok czasu na kolejny. Wyobrażacie to sobie? Czytacie świetną książkę, która jest tylko jedną częścią całości a tu wydawca przesuwa termin wydania kolejnej? Zdecydowanie jestem raptusem.

Ciekawa jestem, kiedy ktoś odważy się zrobić film na podstawie tej powieści? Z wielkim rozmachem to ona była już pisana, więc co by było, gdyby...? Niech się chowa to sienkiewiczowskie fantasy w wydaniu Hoffmana ;)

Zdecydowanie: jestem na tak!



* http://pl.wikiquote.org/wiki/Achaja

Autor: Andrzej Ziemiański
Wydawnictwo: Fabryka Słów
Data wydania: 2002; 2003; 2004